Η φυσικοθεραπεία είναι σημαντική για το χτίσιμο, την ανάπτυξη και την διατήρηση λειτουργικών κινήσεων καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Η ικανότητα να κινούμαστε ανεξάρτητα και άνετα έχει τεράστια επίδραση στην φυσική, ψυχολογική, συναισθηματική και κοινωνική ευεξία. Ο φυσικοθεραπευτής παρέχει υπηρεσίες για να βοηθήσει το άτομο να κινηθεί με ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο. Συνεργάζεται με το ασθενή, τους γιατρούς, την οικογένεια του ασθενούς και άλλα σχετιζόμενα άτομα και σχεδιάζει ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας όπου εκτιμάται η προοπτική κίνησης και βάζει τους στόχους. Αυτοί οι στόχοι θα αλλάξουν με τον χρόνο, αλλά είναι χρήσιμο να υπάρχει ένα βραχυπρόθεσμο και ένα μακροπρόθεσμο πλάνο πορείας για να βοηθήσει την προσαρμογή του ασθενή καθώς οι ανάγκες του ατόμου που κάνει φυσικοθεραπεία αλλάζουν.

Τα παιδιά δεν πρέπει να συγκρίνονται με τους ενήλικες κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης και θεραπείας. Η Παιδιατρική Φυσικοθεραπεία είναι ένας ιδιαίτερος τομέας που διαφοροποιείται από την κλασσική επιστήμη της φυσικοθεραπείας ενηλίκων, διότι απευθύνεται στο παιδί το οποίο είναι ένας συνεχώς εξελισσόμενος οργανισμός που έχει σαν χαρακτηριστικά: μεγάλη πλαστικότητα εγκεφάλου, διαρκή εξελικτική ικανότητα και δυνατότητα εκπαίδευσης.  Έτσι ένα πρόγραμμα παρέμβασης για το παιδί με κινητική δυσλειτουργία είναι σύνθετο. Για να σχεδιαστεί ένα τέτοιο πρόγραμμα απαιτείται η κατανόηση της αλληλεπίδρασης των βιολογικών, περιβαλλοντολογικών και αναπτυξιακών παραγόντων που επηρεάζουν το παιδί.

Ο στόχος της παιδιατρικής φυσικοθεραπείας είναι να εκπαιδεύσει το παιδί με νευρομυϊκές μυοσκελετικές και αισθητικοκινητικές δυσλειτουργίες, έτσι ώστε να λειτουργήσει όσο γίνεται καλύτερα και πιο κοντά στη φυσιολογική κίνηση.

 

Μέθοδος Βοbath-N.D.T. (Neurodevelopmental Treatment-Nευροεξελικτική Αγωγή)

Η πιο διαδομένη προσέγγιση που χρησιμοποιείται στην φυσικοθεραπεία σε παιδιά με διαφορετικές κλινικές εικόνες που προκαλούν αισθητικό-κινητικές διαταραχές είναι η προσέγγιση Bobath-NDT, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα γενικό πλαίσιο για ανάλυση των προτύπων κίνησης και  σχεδιασμού στρατηγικών παρέμβασης

Η μέθοδος Βοbath-N.D.T. (Neurodevelopmental  Treatment - Nευροεξελικτική Αγωγή) αναπτύχθηκε μετά το 1950 από το γιατρό Karel Bobath και τη φυσικοθεραπεύτρια Berta Bobath. Οι δύο τους εισήγαγαν μια νέα μέθοδο κινησιοθεραπείας, αρχικά για ενήλικες και μετέπειτα για παιδιά με εγκεφαλική παράλυση.

Η μέθοδος βρήκε γρήγορα απήχηση και εφαρμόστηκε στις περισσότερες περιπτώσεις ασθενών με νευρομυϊκή δυσλειτουργία, καθιστώντας τη σήμερα ως την πιο διαδεδομένη μέθοδο. Στη δεκαετία του 1970 η  Dr E. Kohn, παιδονευρολόγος και η M. Quinton, φυσικοθεραπεύτρια, πρόσθεσαν την εμπειρία τους με βρέφη έως 12 μηνών και τόνισαν τη σημασία της πρώιμης παρέμβασης της N.D.T. σε νεογνά και βρέφη.

Με το πέρασμα του χρόνου νεώτερες ιδέες έχουν πλέον ενσωματωθεί στην μέθοδο Βοbath-N.D.T και οι θεραπευτές NDT έχουν συμπεριλάβει εφαρμογές που βασίζονται σε τεκμηριωμένες προσεγγίσεις όπως η Κινητική Μάθηση, η προσανατολισμένη στην οικογένεια-προσέγγιση κ.α.

Ο φυσικοθεραπευτής NDT αξιολογεί τις αποκλίσεις κα την ποιότητα της κινητικής λειτουργικής δραστηριότητας. Εντοπίζει τα προβλήματα της αδρής και της λεπτής κινητικότητας με γνώση την φυσιολογική ανάπτυξη. Προετοιμάζει και ενσωματώνει κινητικά χαρακτηριστικά που λείπουν ή εκφράζονται μη φυσιολογικά. Καταστρώνει και εφαρμόζει, εξατομικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα και προτείνει ειδικά βοηθήματα σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας αποκατάστασης.

 

Βασικές Αρχές της Νευροεξελικτικής Αγωγής

• Έμφαση δίνεται στην ποιότητα της κίνησης.
• Στόχος είναι η λειτουργία, με σεβασμό στην ποιότητα.
• Στους μακροπρόθεσμους στόχους πάντοτε κυριαρχεί η πρόληψη των παραμορφώσεων.
• Η θεραπευτική στρατηγική είναι απόλυτα εξατομικευμένη.
• Αντιμετωπίζεται το άτομο ως σύνολο (Ολιστική Προσέγγιση).
• Η εκπαίδευση και η συνεργασία των γονέων είναι απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας των θεραπευτικών στόχων.
• Η συνεργασία όλων των μελών της ομάδας θα εξασφαλίσει το αποτέλεσμα της θεραπευτικής παρέμβασης.

 

Γενικά η  Φυσικοθεραπεία  σε νευρομυϊκές-μυοσκελετικές  δυσλειτουργίες  μπορεί να:

• κάνει την κίνηση ευκολότερη.
• εκπαιδεύσει τα φυσιολογικά πρότυπα κίνησης.
• βελτιώσει την ικανότητα για τις καθημερινές δραστηριότητες.
• αυξήσει τη μυϊκή δύναμη.
• αυξήσει την τροχιά κίνησης των αρθρώσεων.
• βελτιώσει την αδρή και λεπτή κινητικότητα.
• βελτιώσει τη στάση του σώματος.
• βελτιώσει την ισορροπία.
• βελτιώσει το συντονισμό.
• αυξήσει την ελαστικότητα των μυών.
• βοηθήσει την αποφυγή  των παραμορφώσεων.
• αυξήσει τη σιγουριά για την επίτευξη κινητικού στόχου.
• βελτιώσει την ποιότητα ζωής του, επιτρέποντας στο παιδί να φτάνει και να ξεπερνά κινητικούς σταθμούς (ρολάρισμα, αρκούδισμα περπάτημα κτλ)
• βοηθήσει στην ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΙΚΟΠΟΙΗΣH
• επιτύχει τη μέγιστη κινητική δυνατότητα ώστε να μπορέσει το παιδί να λειτουργήσει όσο γίνεται πιο φυσιολογικά για να ενσωματωθεί καλύτερα στο κοινωνικό περιβάλλον.

 

Μέθοδος Vojta

Οι κινητικές διαδικασίες της ανακλαστικής μετακίνησης κατά τον Vojta  περιέχουν τα βασικά μοντέλα κίνησης, τα οποία χρησιμοποιούνται στη φυσιολογική κινητική ανάπτυξη της ανθρώπινης στάσης και κίνησης. Κάθε ασθενής θα πρέπει να θεραπεύεται  εξατομικευμένα και ανάλογα με τη βασική πάθησή του, αλλά και τις δυνατότητες και τα όρια που προκύπτουν  από αυτή.

Ασθενείς με διάφορες παθήσεις, όπως π.χ. εγκεφαλoνευρική παράλυση, σκολίωση της σπονδυλικής στήλης ή δυσπλασίες ισχίων, σύνδρομα, επωφελούνται από το ευρύ φάσμα της θεραπευτικής μεθόδου Vojta.

H θεραπευτική Μέθοδος Vojta,  επιδρά ιδιαίτερα στους ακόλουθους τομείς :

Σκελετικοί μύες

• Τμηματική διάταση και στροφή της σπονδυλικής στήλης. Με αυτόν τον τρόπο είναι λειτουργικά πιο ευέλικτη. 
• Ελεύθερη κίνηση του κεφαλιού. 
• Τα χέρια και τα πόδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν πιο συγκεκριμένα για λειτουργίες όπως στήριξη και πιάσιμο.

Περιοχή προσώπου και στόματος

• Διευκόλυνση των κινήσεων θηλασμού, κατάποσης και μάσησης 
• Τα μάτια κινούνται ανεξάρτητα από το κεφάλι και πιο στοχευμένα 
• Η φωνή γίνεται πιο δυνατή και πιο ισχυρή 
• Η ομιλία διευκολύνεται και η προφορά γίνεται πιο κατανοητή

Αναπνευστική λειτουργία

• Ο θωρακικός κλωβός διευρύνεται 
• Η αναπνοή γίνεται πιο βαθιά και σταθερή

Αυτόνομο νευρικό σύστημα

• Καλύτερη αιμάτωση του δέρματος 
• Βελτίωση του ρυθμού ύπνου – εγρήγορσης 
• Ενεργοποίηση των ρυθμιστικών λειτουργιών του εντέρου και κύστης

Αντίληψη

• Βελτίωση της αντίδρασης ισορροπίας 
• Βελτίωση του προσανατολισμού στο χώρο 
• Οι αισθήσεις – κρύο, ζεστό, μυτερό ή αμβλύ – γίνονται πιο έντονες 
• Η προσωπική αντίληψη του σώματος γίνεται πιο ξεκάθαρη 
• Η αναγνώριση αυτοσυγκέντρωσης γίνεται πιο σταθερή

Βελτιώσεις στις Ψυχικές και Συναισθηματικές καταστάσεις

• Ο ασθενής γίνεται ψυχικά πιο ισορροπημένος και συναισθηματικά ανθεκτικός

Η θεραπεία Vojta μπορεί να εφαρμοστεί ως βασική θεραπεία σε κάθε κινητική διαταραχή, ως επίσης και σε πολυάριθμες άλλες περιπτώσεις, όπως π.χ.

• Σε κεντρικού τύπου διαταραχές κινητικού συντονισμού νεογνών 
• Σε περιφερική παράλυση των χεριών και ποδιών 
• Σε διάφορες μυϊκές νόσους 
• Σε προβλήματα αναπνοής, κατάποσης και μάσησης